عنوان: مبانی نظری و پیشینه تحقیق سلامت سازمانی بر اساس مولفه­ های مایلز

فرمت فایل: word

تعداد صفحات: 50

 

 

"امروزه سازمان‌ها به عنوان موجود زنده اي که داراي هويت مستقل از اعضا خود بوده، تصور مي شوند؛ به گونه اي که با اين هويت جديد مي توانند، رفتار کارکنان را تحت تاثير قرار دهند. اين شخصيت و هويت مي تواند داراي « سلامت سازماني » و ‌يا « بيماري سازماني » باشد" (ساعتچي، 1385). سلامت سازماني نشان دهنده توانايي ‌يک سازمان در عملکرد موثر، نحوه مقابله، براي تغيير مناسب و پيشرفت داخلي مي باشد. از نظر نيول[3] (1995) سلامت سازماني موضوعي کلي است که با سه مجموعه فشار رواني (استرس)، بهداشت رواني، و اخلاق در سازمان‌ها ارتباط دارد.

براي داشتن جامعه سالم بايد سازمان‌هاي سالم ايجاد کنيم و براي آن که سلامت سازماني در‌ يک سازمان ايجاد شود ابتدا بايد جو موجود در آن سازمان شناخته شود. براي تعريف، توضيح، و سنجش جو اجتماعي سازمان‌ها، تلاش‌هاي علمي قابل ملاحظه اي در دهه‌هاي اخير صورت گرفته است که‌ يکي از چارچوب‌هاي نظري مشهور و سودمند در اين مورد سلامت سازماني است (سهرابي تيمورلو و همکاران به نقل از فرنيا، 1382، ص23).

مفهوم سلامت سازماني واژه بي نظيري است که به ما اجازه مي دهد تصوير بزرگي از سلامت سازمان داشته باشيم. در سازمان‌هاي سالم، کارمندان متعهد و وظيفه شناس و سودمند هستند و از روحيه و عملکرد بالايي برخوردارند. سازمان سالم جايي است که افراد با علاقه به محل کارشان مي آيند و به کارکردن در اين محل افتخار مي کنند. در حقيقت سلامتي سازمان از لحاظ فيزيکي، رواني، امنيت، تعلق، شايسته سالاري و ارزشگذاري به دانايي، تخصص، و شخصيت ذي نفعان، و رشد دادن به قابليت‌هاي آنها و انجام وظايف محول شده از سوي فرا سيستم‌هاي خود در اثربخشي رفتار هر سيستمي تاثير بسزايي دارد (صراف فرد به نقل از جاهد، 1384، ص 16).

سلامت سازماني،‌ يکي از گويا و بديهي ترين شاخص‌هاي اثربخشي سازماني است. در‌ يک سازمان سالم مدير رفتاري کاملا دوستانه و حمايتگر با کارمندان خود دارد و در برنامه‌هاي خود داراي ‌يگانگي است. کارمندان نيز تمايل بيشتري براي ماندن و کارکردن در سازمان دارند و به طور موثرتري کارها را انجام مي دهند(شريعتمداري، 1388، ص 123). سلامت سازماني بررسي مي کند که ‌يک شغل چگونه در شرايط سالم عمل مي نمايد. همچنين تعيين مي کند که چطور کارمندان به حداکثر سلامت و مطلوبيت در سازمان مي رسند و چگونه نتايج درست و مناسبي به ساير سهام داران، سرمايه گذاران، ارباب رجوعان، مشتريان، و جامعه ارائه مي دهند. سلامت سازماني، موضوع جامع و کاملي است (آنوني موس[4]، 2005). با توجه به اهميت موضوع سلامت سازماني، لازم است که قبل از گزينش و استخدام کارکنان و بعد از به کار گماري آنها، در زمينه سلامت سازماني و راهکارهاي افزايش و بهبود آن به کارکنان آموزش‌هاي لازم داده شود و از آنها خواسته شود تا در اين زمينه، اظهار نظر کنند و راهکارهاي مناسب در اين مورد را بيان نمايند (صراف فرد، 1391،ص 7). با افزايش مداوم سلامت سازماني هزينه‌هاي اضافي سازمان، کاهش مي‌يابد. سلامت سازماني، باعث کاهش مشکلات و ناتواني‌هاي مديريت در اداره سازمان مي گردد و بهره وري را بالاتر مي برد. در سازمان‌هاي سالم، برنامه‌ها و راه حل‌هاي ارائه شده براي حل مشکلات، منافع زيادي را براي مديران و کارمندان به همراه مي آورد که اين موارد در نهايت، رضايت شغلي آنها را افزايش مي دهد (ولف[5]، 2003، ص1).

سازمان‌ها، روش‌هاي مناسب و جديدي را جستجو مي کنند تا بهترين مفهوم از سلامت سازماني در آينده را نشان دهد. سلامت سازماني، فرصت‌هايي را براي استفاده از منابع و امکانات مهم و مطلوب در سازمان، ارائه مي دهد و به آسيب شناسي سازمان مي پردازد و دلايل موفقيت و شکست سازمان در برنامه‌ها را بررسي مي کند (براون، 1997). در حقيقت، سازمان‌هاي سالم با‌ يک برنامه ريزي مستمر به انجام وظايف خود مي پردازند و دروندادها، فرايندها و بروندادهاي سازماني خود را به نحوي منطقي مورد ارزيابي قرار مي دهند و تلاش مي نمايند تا بر موفقيت‌هاي خود بيافزايند. در ضمن آنها دلايل مشکلات و ناکامي‌هاي سازماني را بررسي مي نمايند و سعي مي کنند که تا حد امکان، آن دلايل را برطرف نمايند. تلاش‌ها براي بهبود سلامتي و رفاه نيروي کار بايد از طريق سالم سازي خود سازمان آغاز گردد و ادامه ‌يابد. اصطلاح رشد و پيشرفت سلامت سازماني بيان مي کند که محدوده محل کار سالم بايد ارتقاء و بهبود ‌يابد (ديجوي و ويلسون[6]، 2007).

در مجموع، مي توان بيان کرد که سلامت سازماني، مفهوم جامعي است که از نظر زماني به صورت مستمر مي باشد. سلامت سازماني، مفهومي مطلق نيست، زيرا با رشد و توسعه جوامع در جهان صنعتي کنوني، همواره امکان سالم تر سازي سازمان‌ها وجود دارد. لازم است که مديران سازمان‌هاي سالم با همکاري کارکنان مورد اعتماد، به بررسي و ارزيابي دروندادها، فرايندها و بروندادهاي سازماني بپردازند و با توجه به بازخوردهايي که دريافت مي نمايند، اصلاحات لازم را انجام دهند و تلاش کنند تا به مشارکت ‌يکديگر، دلايل موفقيت‌ها و ناکامي‌هاي سازماني را شناسايي کنند و عوامل موفقيت‌ها را بهبود بخشند و دلايل ناکامي‌ها را از بين ببرند(صراف فرد، 1391،ص 8). پارسونز [7] در تعريف ‌يک سازمان سالم مي گويد: " همه سيستم‌هاي اجتماعي براي بقاء و توسعه، بايد خود را با محيط اطراف انطباق دهند، منابع مربوط را براي به دست آوردن مقاصد خود بسيج کنند، فعاليت‌هاي خود را هماهنگ و همسان سازند، و در کارکنان خود ايجاد انگيزه نمايند؛ در اين صورت سلامت آنها تضمين مي گردد" (متاني و همکاران، 1382، ص 2).

برخي از محققين تشابهي بين سازمان و انسان‌ها ترسيم کرده اند و عقيده دارند سازمان نيز مانند‌يک انسان مي تواند بيمار ‌يا سالم باشد، براي سلامتي جسم، اعضاء بايستي به طور هماهنگ با‌ يکديگر کار کنند، به طور مشابه، براي سلامت سازمان، بايستي تمامي زيرسيستم‌ها به طور منظم و هماهنگ با هم کار کنند.‌ يک سازمان سالم به طور منظم کار مي کند و مي تواند به طور موثر کالاها‌ يا خدمات عرضه کند. سطح سلامت سازمان به ميزان توانايي در کسب تجهيزات و نيل به اهداف بستگي دارد (اکبابا – التون [8] 5 2001 ).

يک فرد سالم که در خانواده سالم و بالنده اي زندگي کرده است در صورتي قادر به ارائه نقش رهبري و مديريت‌يا ارائه ‌يک شخصيت موفق، لايق، و کارآمد در سازمان خواهد بود که سازمان محل کار او نيز سالم باشد؛ در غير اين صورت شانسموفقيتاودرکاربسيارناچيزخواهدبود.اگرميخواهيمجامعهايسالمداشتهباشيمبايدتواناييتربيت افراديسالمراداشتهباشيمتابتوانندنهادهاياجتماعيسالميرابوجودآورندو ‌يکياز ايننهادهاياجتماعيسازمانميباشد. براياداره‌ يکسازمانبايدبدانيمکهاصولا‌ يکسازمانچگونهعملميکندوچطورميتوانعملکرد آن رابهبودبخشيد و کارآييوبازدهيآن راافزايشداد.چگونهميتوانازامکاناتمحدودسازمانحداکثراستفادهرادرجهتتحقق هدف‌هاوماموريت‌هايآنبه عملآوردوامکانسلامتورشدسازمانرادربلندمدتفراهمنمود (پورکياني و حري، 1391، ص1-2).

مفهوم سلامت سازماني به ما اجازه مي دهد تصوير بزرگي از سلامت سازماني داشته باشيم. در سازمان‌هاي سالم کارمندان متعهد و وظيفه شناس هستند، روحيه و عملکرد بالايي دارند، کانال‌هاي ارتباطي باز و سودمند هستند، و سازمان سالم جايي است که افراد دوست دارند به محل کارشان بيايند و به اين که در اين محل کار کنند، افتخار مي کنند. اگر به سازمان سالم به عنوان سيستم نگاه کنيم در چنين حالتي سلامت سازماني را نه در بهداشت و سلامت جسماني و رواني کارکنان به صورت فردي وگروهي، بلکه در موجوديت و بقاي خود سازمان جستجو مي کنيم. مديران در سازمان‌ها وظايفي دارند که براي انجام آن بايستي نقش‌هاي سازماني و روابط بين فردي و اهداف سازمان را به طور روشن درک کرده و در جهت تامين نيازهاي کارکنان و ارباب رجوع تلاش کنند و سازمان را قادر به برخورد موفقيت آميز با نيروهاي داخلي و خارجي کرده تا بتواند نيروهاي مخرب را نيز در جهت هدف اصلي سازمان هدايت و با تامين اهداف سازمان، سودمندي و ادامه حيات آن را تضمين کنند. هيچ کس جز رهبر سازمان نمي تواند تندرستي سازمان را به آن بازگرداند. در حالي که مديران، غالبا مسئوليت، راهبرد، فناوري، بازاريابي ‌يا تامين مالي را با موفقيت به زيردستان خود تفويض مي کنند، مسئوليت سلامت فرهنگي سازمان را نمي توانند به هيچ کس جز خود بسپرند. بنابراين مديران ‌يکي از عوامل اثرگذار بر سلامت سازماني هستند (شريفي و آقاسي، 1389، ص 152).

 

[1]. Brown

[2]. World Health Organization (WHO)

[3]. Newell

[4]. Anonymous

[5].Wolff

[6]. Dejoy & Wilson

[7]. Parsonez

[8].Akbaba- Altun

فهرست مطالب

سلامت سازماني

تعريف سلامت سازمانی

ويژگي های سلامت سازمانی

. نمايي از سازمان سالم

ويژگي هاي سازمان هاي سالم

سازمان ناسالم

پيامدهاي ضعف سلامت

شیوه هاي مقابله با ضعف سلامت

. منابع سلامت سازماني

نظريه های سازمان سالم

مولفه های سلامت سازمانی

ارزش های سلامت سازمانی

. ابعاد سازمان سالم

شرح مولفه های سازمان سالم از نظر مایلز

تمرکز بر اهداف

ویژگی های اهداف

کفايت ارتباطات

مفهوم ارتباط

شيوه هاي ارتباط

ضرورت های اساسی ارتباط سازمانی

. موانع سازمانی ارتباط

جريان هاي ارتباطي

توزيع بهينه قدرت

.مدیریت مشارکتی

اهداف مدیریت مشارکتی

کاربرد منابع

شرح اصل پیتر

اتحاد و همبستگي

روحيه

نوآوري

خلاقیت و نوآوری

تفکر تحلیلی و تفکر خلاق

خلاقیت در سازمان

تسهیل خلاقیت و نوآوری در سازمان

خودنوسازی سازمان

خودمختاري

سازگاري با محيط

سازماندهي

کفايت حل مشکلات

تصميم گيري

تعاریف تصمیم گیری

شیوه های تصمیم گیری

مراحل تصميم گيري

اعمال، ارزيابي و کنترل سلامت سازماني

اعمال سلامت سازماني

ارزيابي سلامت سازماني

کنترل سلامت سازمانی

پيشينه پژوهش

تحقيقات داخلي

تحقيقات خارجي

منابع