عنوان: مبانی نظری و پیشینه تحقیق صنعت بانکداری و مزیت رقابتی

فرمت فایل: word

تعداد صفحات: 60

 

بشر اولیه نیازمندی‌های خود را در نظام بسته اقتصادی در محدوده خانواده یا قبیله تأمین می نمود. به مرور زمان که زندگی اجتماعی در اقوام بشری پیشرفت کرد، نیاز به مبادله احساس شد و مبادلات کالا با کالا توسعه یافت. به تدریج چون برخی کالاها خواهان بیشتری در مبادلات داشتند، علاوه بر خاصیت ذاتی خود، جنبه واحد و معیار سنجش را نیز پیدا کردند. از این کالاها می‌توان به ادویه در هندوستان، غلات در ایران و پوست سمور در روسیه اشاره کرد. با انتخاب واحد ارزش، هر چند عمل مبادله نسبت به قبل ساده تر شد ولی مشکلات اساسی آن از قبیل فاسد شدن، ذخیره کردن و غیره همچنان باقی ماند. سرانجام فلزات مخصوصاً طلا و نقره به‌عنوان وسیله مبادله انتخاب شدند. مورخان پیدایش پول را به چهار هزار سال پیش سرانجام فلزات مخصوصاً طلا و نقره به‌عنوان وسیله مبادله انتخاب شدند. مورخان پیدایش پول را به چهار هزار سال پیش از میلاد مسیح در خاورمیانه و در تمدن‌های سومری حوالی خلیج فارس و مصر قدیم نسبت می دهند (بنیادی، 2007). به تدریج و با گسترش تمدن‌ها، دولت ها به وجود آمدند و با ضرب سکه با وزن و عیار معین، پول وزن شده را به پول ضرب شده تبدیل کردند. آغاز تأسیس بانک‌ها در جهان به اوخر قرن پانزدهم میلادی باز می گردد که از اوایل قرن هفدهم به صورت گسترده در سطح اروپا گسترش یافتند. از اواخر قرن نوزدهم میلادی نوع دیگری از پول نیز که به پول ثبتی یا پول تحریری[1] معروف شد شکل گرفت و پرداخت به وسیله چک مرسوم شد.

با ظهور چک به‌عنوان نوعی دستور پرداخت، بانك‌ها نیاز به محل مشترك و قواعدی مدون برای مبادله و تسویه حساب وجوه ناشی از چك‌ها در میان خود پیدا كردند كه منجر به تشکیل اتاق‌های پایاپای[2] گردید (بنیادی، 2007: 16).

شروع کار بانک های مرکزی برای اعمال مدیریت کلان و هماهنگ بر پول و نظام‌های پرداخت كشورها با تأسیس بانک مرکزی انگلستان در سال 1694 آغاز شد. بانك مركزی نیز مانند سایر بانك‌ها، به صورت تدریجی و با توجه به شرایط و ضرورت‌ها توسعه یافت. این بانك كه به نام بانك انگلستان معروف است و امروزه نیز نقش بانك مركزی انگلستان را برعهده دارد، یكی از معتبرترین بانك‌های مركزی جهان و دارای سابقه ای بالغ بر سه قرن است. تأسیس بانك فدرال رزرو[3] امریكا نیز به‌عنوان یكی از معتبرترین بانك‌های مركزی جهان به سال 1913 میلادی باز می گردد كه برای متمركز كردن عملیات اتاق پایاپای بین بانك‌های ایالات متحده شكل گرفت.

به طور كلی وظایف بانك‌ها را می‌توان در قالب زیر دسته بندی كرد:

* نگهداری از سپرده‌های مشتریان.

* انتقال منابع از یك حساب به حساب دیگر (شامل پرداخت و دریافت وجوه).

* ارائه وام و اعتبار به مشتریان و یا مشاركت با آنان در سرمایه‌گذاری از انواع دیگر.

* بانك‌ها برای برقراری ارتباط با مشتریان و ارائه خدمات خود به آنان از شعب خود در بازارهای هدف استفاده می كنند. وظایف اصلی شعب را می‌توان به ترتیب ذیل دسته بندی نمود:

* پرداخت و دریافت وجوه، انتقال منابع و پردازش انواع حساب‌های بانكی.

* تبلیغ، فروش و ارائه خدمات بانكی كه موجب كسب درآمد و سود برای بانك می گردد.

* نقطه تماس با مشتریان برای دریافت اطلاعات و پاسخگویی در قبال آنها.

* پایگاه اصلی كارمندان بانك برای انجام وظایف خود (بنیادی، 2007: 65).

2-3-تاریخچه بانكداری در ایران

ایران در زمینه تجارت و بانكداری الكترونیكی، كشوری جوان است و تا رسیدن به سطحی قابل قبول از آن، راه درازی در پیش دارد (سقطچی، 1385: 59). چنانكه سوابق تاریخی نشان می‌دهد، اولین بار در ایران كیخاتو، نوه هلاكوخان مغول در سال 691 هجری قمری به نشر اسكناس به نام «چاو» پرداخت كه بعدها به دلایل مختلفی جمع آوری شد. نوع دیگری از اسكناس نیز به ویژه در اواخر دوره قاجار و قبل از رواج رسمی پول كاغذی در ایران به‌صورت حواله‌هایی به نام «بیجک» مطرح بود و صرافان در مقابل دریافت مسكوك آن را صادر می‌كردند تا در معاملات دست‌به‌دست شده و مورد استفاده قرار گیرد. در تاریخ معاصر كشور برای اولین بار از سال 1267 هجری شمسی به بعد، اسكناس به صورت رسمی منتشر شد.

انتشار اسكناس در ایران اولین بار توسط بانكی به نام بانك شاهی انجام پذیرفت. این بانك بعدها تا سال 1331 هجری شمسی نیز تحت عنوان «بانك انگلیس در ایران و خاورمیانه» به عملیات بانكی خود ادامه داد. بانك ملی ایران در سال 1307 هجری شمسی شروع به كار كرد و از سال 1311 هجری شمسی به نشر اسكناس پرداخت. در سال 1339 هجری شمسی بانك مركزی ایران طبق قانونی به‌نام «قانون پولی و بانكی كشور» تشكیل شد. وظایف اصلی بانك‌های مركزی را می‌توان سیاستگذاری و مدیریت پول و نظام پولی كشور دانست كه در رأس این نظام، سیستم بانكداری و بانك‌های تجاری اعم از دولتی یا خصوصی قرار دارند (بنیادی، 2007: 66).

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی با توجه به شرایط اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی آن زمان، به منظور فعال كردن نظام بانكی كشور، تصمیم به سازماندهی نظام فوق با رویكرد ملی شدن بانك‌ها گرفته شد و سرانجام در تاریخ 17 خرداد ماه سال 1358 هجری شمسی طبق مصوبه شورای انقلاب 28 بانك، 16 شركت پس‌انداز و وام مسكن و 2 شركت سرمایه‌گذاری مشمول قانون ملی كردن بانك‌ها شدند. با توجه به شرایط جنگ در طی سالهای 1359 تا 1367 هجری شمسی و آغاز بازسازی كشور از سال 1369 هجری شمسی به منظور افزایش رفاه اجتماعی و ارائه خدمات اجتماعی گسترده‌تر در تمام نقاط جغرافیایی كشور به اقشار مختلف جامعه، بانك‌ها با توسعه جغرافیایی شعب خود خدمات اجتماعی فراگیری را ارائه دادند. هر چند بانك‌ها به دلایلی چند از تحولات بانكداری در جهان دور ماندند ولی نمی‌توان نقش به‌سزای آنها را در شرایط آن زمان نادیده گرفت. شروع دهه هفتاد را می‌توان سرفصلی جدید در دگرگونی نظام بانكی به‌شمار آورد، چرا كه در اوایل همین دهه بانك‌ها به منظور ارائه خدمات بهتر شروع به مكانیزه كردن فعالیت‌های خود كردند كه همین امر باعث شد تا در اواسط همین دهه توسعه جغرافیایی شعب بانك‌ها دچار ركود و در بعضی موارد كاملاً متوقف گردد (فتحیان و همکاران، 1386).

قبل از انقلاب، استفاده از كارت پول (ویزا[4]، مستر كارت[5] و آمریكن اكسپرس[6]) در سطح محدودی در ایران رایج بوده است. اما پس از انقلاب، استفاده از ابزارهای نوین پرداخت الكترونیكی به سال 1370 و آغاز به كار عابر بانك سپه باز می گردد كه اولین نمونه از کارت‌ها را با قابلیت برداشت از پایانه های خودپرداز در اختیار مشتریان شبكه بانكی قرار داد (فتحیان و همكاران، 1386: 29). در سال های 1372 و 1373 جرقه های ایجاد سوییچ ملی برای بانكداری الكترونیكی زمانی زده شد كه «كارت بانك ملی» ارتباطی بین بانك ملی و فروشگاه‌های شهروند ایجاد کرد. در بیستم خرداد 1381 مجموعه‌ای از مقررات حاكم بر مركز شبكه تبادل اطلاعات بین بانكی موسوم به «شتاب» تصویب شد كه این مركز فعالیت خود را از اول تیرماه 1381 با هدف فراهم كردن زیرساخت بانكداری الكترونیكی زیر نظر بانك مركزی آغاز كرد. طرح شتاب كه برای هماهنگی و همكاری بین بانك‌ها و سازماندهی سیستم پولی كشور در شورای عالی بانك‌ها به تصویب رسید، كلیه بانك‌ها را ملزم به پیوستن به این شبكه ساخت (مهریار، 1386: 36). آزمایش‌های اولیه این شبكه با سه بانك دولتی آغاز شد. دو بانك تخصصی (كشاورزی و توسعه صادرات) و یک بانك تجاری (صادرات ایران) در پایلوت اولیه این طرح حضور داشتند. «شتاب» كه با ایجاد ارتباط بین دستگاه‌های خودپرداز در این سه بانك متولد شد، در دو مرحله طراحی شد. در مرحله اول شبكه شتاب به ایجاد ارتباط برای ارائه خدمات یكسان کارت‌های الكترونیكی پرداخت و در مرحله دوم كلیه ارتباطات بین بانكی و انتقال پولی بین بانك‌ها را پوشش می داد.

[1] - deposit currency

[2]- Clearing House

[3] - Federal Reserve

[4] - Visa Card

[5]- Master Card

[6] - American Express

فهرست مطالب

مبانی نظری صنعت بانکداری

تاریخچه پول و بانكداری در دنیا

تاریخچه بانكداری در ایران

مديريت ارتباط با مشتري در موسسات مالي و بانكها

جايگاه مديريت ارتباط با مشتري در نظام بانكي ايران

فرضيه هاي اساسي مديريت ارتباط با مشتري دربانك

مزاياي مهم به كارگيري مديريت ارتباط با مشتري در بانك

نقاط ضعف و قوت مديريت ارتباط با مشتري در بانكهاي ايرانيمبانی نظری مزیت رقابتی

استراتژی بازاریابی

الگوهای عقلایی تدوین استراتژی بازاریابی

الگوهای طبیعی تدوین استراتژی بازاریابی

الگوهای همه جانبه تدوین استراتژی بازاریابی: کاربرد نظریه نقاط مرجع استراتژیک

گونه شناسی استراتژی‌های سطح کسب و کار بر اساس نقاط مرجع استراتژیک

مفهوم سازی مجدد استراتژی رقابتی

مدل نیروی‌های پنجگانه رقابتی

یادگیری سازمانی و راهبرد رقابتی

مزيت رقابتي

عوامل موثر بر مزیت رقابتی

قابليت هايمحيطي

زيرساختارهايملي

استراتژيتوسعهکشور

شرايطتقاضايملي

صنايعمرتبطوتأمين کننده

قابليت هايسازماني

نگرش های مرتبط با مزیت رقابتی

نگرش برمبنايمنابع

نگرش رقابتبرمبنايشايستگي

نگرش قابليت هايپويا

گرش قابليت هايشبکه ايوارتباطي

هوشمنديرقابتي

انواع مزيت رقابتي

مزيت موقعيتي در مقابل جنبشي (پويا)

مزيت متجانس در مقابل نامتجانس

مزيت مشهود در مقابل نامشهود

مزيت ساده در مقابل مرکب

مزيت موقتي در مقابل پايدار: مزيت رقابتي

قلمرو علّي مزيت رقابتي

پیشینه تحقیقات انجام شده

پیشینه تحقیقات انجام شده داخلی

پیشینه تحقیقات انجام شده خارجی

منابع