عنوان: مبانی نظری و پیشینه تحقیق معلمین راهنما

فرمت فایل: word

تعداد صفحات: 50

نظارت و راهنمايي­، يك فرآيند آموزشي است كه در آن فردي كه داراي علم و مهارت بيشتري مي‌باشد ، مسووليت تربيت و آموزش فرد ديگري را به عهده دارد كه كمتر داراي اين عناصر مي‌باشد (رابينسون ،1963؛ به نقل از نیکنامی، 1388).

در جامعه‌هاي پيشرفته؛ مديران و رهبران آموزش و پرورش، متخصصان تعليم و تربيت، برنامه‌ريزان آموزشي، محققان تربيتي، معلمان و راهنمايان آموزشي از كساني هستند كه در ايجاد يا هماهنگي تغييرات و تحولات، وظايفي را به عهده دارند. وظيفه‌ي اين افراد ايجاد تغييرات و اصلاحات در برنامه‌هاي آموزشي و انطباق اين برنامه‌ها با نيازها و انتظارات دانش‌آموزان و جامعه و هماهنگي آموزش و پرورش با جامعه است. در اين ميان راهنمايان آموزشي وظايف حساس و مهمي را در چارچوب‌هاي معيني در آموزش و پرورش به عهده دارند (کوپلا و همکاران[1]، 1386؛ ترجمه خدیوی).

وظيفه‌ي اصلي نظارت و راهنمايي تعليماتي (آموزشي) اصلاح و بهبود وضع آموزشي است.مسووليت نظارت و راهنمايي آموزشي در آموزش و پرورش به افراد متخصصي واگذار مي‌شود كه با صرف وقت و تلاش فراوان اين كار را انجام مي‌دهند، اما نيل به هدف‌هاي آموزش و پرورش مستلزم همكاري گروه كثيري از متخصصان است كه بدون وجود آنان تحقق هدف‌ها بعيد به نظر مي‌رسد. نظارت و راهنماييِ آموزشي يكي از اين تخصص‌هاست كه به طور اخص، افراد معيني در نظام آموزشي هر كشور راهنمايان آموزشي ناميده مي‌شوند (دیویس و همکاران، 2008).

از راهنمايان آموزشي انتظار مي‌رود، مهارت بالايي در روابط انساني و ويژگي‌هايي نظير عطوفت، مهرباني ،صميميت، صبر و خوشرويي از خود نشان دهند و نيز :

ـ روحيه‌ي همكاري كه مشاوران به آن معتقد هستند را به عنوان يك عامل پيشرفت و بهبود داشته باشد و علاقه‌مند باشد كه وقت خود را صرف كمك به ديگران كند.

ـ يك مرجع (نظرخواهي) باشد و افراد را در زمينه‌ي راه‌هاي جديد و پيشرفته براي انجام كارها وادار به تفكر و انديشه كند.

ـ نگرش‌هاي ارزشمند را به ديگران انتقال دهد و از نظر ديگران نيز استفاده نمايد.

ـ محيطي مردم‌سالار ايجاد كند كه به مشاركت هر يك از افراد شركت‌كننده اهميت داده شود .

ـ آمادگي تغيير و اصلاحات را داشته و دايم در صدد بهبود وضعيت باشد .

ـ بتواند متناسب با تغيير شرايط زندگي كرده و به معلمان كمك كند تا خود را با نيازهاي متغير جامعه، كودكان و جوانان تطبيق دهند (به فروش، 1389).

و در اين زمينه‌ها آگاهي كافي داشته باشد:

برنامه‌هاي آموزش عمومي، آموزش حرفه‌اي قبل از خدمت، در زمينه‌ي رشته تحصيلي، برنامه كارشناسي ارشدِ نظارت، تجربه‌ي موفق تدريس، نظريه‌هاي يادگيري و روان‌شناسي تربيتي، فلسفه‌ي آموزش و پرورش، تاريخ تعليم و تربيت، نقشِ مدرسه و جامعه، تدوين برنامه‌هاي درسي، پويايي گروه، همايش و مشاوره و ارزيابي عملكرد معلم. (پروکتور، 2010).

راهنمايان آموزشي مخصوص مدرسه بايد به توسعه‌ي برنامه‌هاي درسي بپردازند، به معلمان در توليد مواد آموزشي و برنامه‌هاي درسي كمك كنند، براي پيشرفت كادر آموزشي برنامه‌ريزي كنند و به معلمان كمك نمايند تا روش‌هاي تدريس خود را بهبود بخشند.اقدامات جديد در نظارت آموزشي، فراهم نمودن خدمات براي همكاران، مربيان و مشاوران در فرآيند آموزش است (افکانه و شکوره، 1385).

در بعضي از مدارس، معلمان راهنما وظيفه‌ي نظارت و راهنمايي آموزشي را به عهده دارند . معلمان راهنما افراد باتجربه، ورزيده و ماهري هستند كه صلاحيت‌هاي علمي، سوابق تجربي، ويژگي‌هاي اخلاقي و توانايي رهبري‌شان به مرور زمان بر كاركنان آموزشي ثابت شده و به اين سبب مورد پذيرش ديگر اعضاي آموزشي قرار دارند و نظريات و انديشه‌هايشان در مسايل آموزشي براي اعضاي مدرسه اهميت دارد. اين معلمان، علاوه بر وظايف آموزشي خود به نظارت و راهنمايي آموزشي نيز مبادرت مي‌ورزند و از آن‌جا كه عضو بومي مدرسه محسوب مي‌شوند، در كار با معلمان ديگر با مشكل خاصي مواجه نخواهند شد. به اعتقاد برخي از صاحب‌نظران تعليم و تربيت، اين نوع نظارت و راهنمايي آموزشي روشِ اثربخشي است، زيرا روابط راهنمايان آموزشي و معلمان مبتني بر همكاري حرفه‌اي و احترام و اعتماد متقابل، غيررسمي و صميميانه است (هوي و فورسايت[2]، 1986؛ به نقل از بهرنگی، 1386).

در مدارسي ديگر افرادي تحت عنوان راهنمايان آموزشي همين نقش را به طور رسمي ايفا مي‌كنند. اين راهنمايان در مدرسه پست سازماني ندارند و از طرف مناطق آموزش و پرورش بر حسب ضرورت به كار در مدارس منصوب مي‌شوند، اين افراد گاهي وقت‌ها با مسايل و مشكلاتي مواجه مي‌شوند، زيرا معلمان آنان را نماينده‌ي آموزش و پرورش مي‌دانند و نمي‌توانند با آنان ارتباط نزديك و صميمانه برقرار كرده، بر اساس درك مشترك با آنان همكاري حرفه‌اي داشته باشند.

به هر حال، در مدرسه‌اي كه معلم و راهنماي آموزشي يكديگر را مي‌پذيرند ، نتايج مطلوب‌تري به دست خواهد آمد. از ويژگي‌هاي مدارس موفق اين است كه فردي، مسوول فرآيند عمل نظارت و راهنمايي باشد، زيرا موفقيت هر مدرسه مستلزم برنامه‌ي نظارت و راهنمايي اثربخش است (گليمان، گوردون و راس گوردون ، 1995؛ به نقل از نیکنامی، 1386).

[1]Cupla

[2]Hoy & Forsite

فهرست مطالب

معلم راهنما

وظايف راهنمايان تعليماتي (آموزشي)

مطالعات در حوزة نظارت و راهنمايي آموزشي

روش تدریس

شاخص های تدریس کارآمد

نقش عوامل مؤثر بر یادگیری در روند تدریس

برخی از عیوب روش تدریس

روابط انسانی

ارزشیابی

اهداف ارزشیابی

پیشینه پژوهش

پژوهش های داخلی

پژوهش های خارجی

فهرست منابع و مآخذ